Patria - Fernando Aramburu - recenzja

Fernando Aramburu
to hiszpański pisarz, autor wielu opowiadań, esejów oraz powieści, wśród których na szczególną uwagę zasługuje 
Patria - uchodząca już dzisiaj za jedną z najsłynniejszych książek XXI w.

„Patria
 w tłumaczeniu na język polski oznacza ojczyznę i właśnie tocząca się przez około trzydzieści lat walka o wolność w północnej Hiszpanii jest tłem dla przedstawionej w utworze historii dwóch familii, ludzi, którzy z własnej perspektywy opowiadają o zachodzących w tym czasie wydarzeniach i uczuciach, jakie im wtedy towarzyszą.

Akcja utworu rozgrywa się w Kraju Basków od połowy lat osiemdziesiątych do 2011 r., w okresie terroryzmu sianego przez ugrupowanie nacjonalistów ETA. Bohaterami powieści są Bittori i Txato z dziećmi Nereą i Xabierem oraz Joxian i Miren - rodzice Joxe Mariego, Arantxy oraz Gorki. Obie rodziny przez wiele lat żyją w wielkiej sympatii, łączą ich wspólne pasje, ulubione miejsca i rytuały. Jednak w momencie, gdy młody Joxe Mari wstępuje do ETA, a Txato będący bogatym przedsiębiorcą, odmawia płacenia podatku rewolucyjnego na rzecz tej grupy terrorystycznej, przyjaźń zostaje poddana ogromnej próbie. Członkowie obu rodzin oddalają się od siebie, powstaje między nimi ściana nieufności. Dotyczy to zwłaszcza Bittorii i Miren, które odtąd żyją po dwóch stronach politycznego konfliktu, to głównie obie kobiety zaczyna dzielić ideologia. Na tle tego sporu obserwujemy dalsze, codzienne życie bohaterów - zakupy, spotkania ze znajomymi, studenckie perypetie młodych, problem utraty pracy czy małżeńskie kłótnie. Najbardziej przejmującym momentem jest zamach, którego ofiarą staje się Txato. Ogromna rozpacz jaka ogarnia wówczas jego żonę jest trudna do opisania, tym bardziej, że kobieta zostaje zepchnięta na margines baskijskiej społeczności. Nikt nie zastanawia się nad cierpieniem wdowy, mimo upływu lat nie potrafiącej poradzić sobie ze stratą i nadal przeżywającej żałobę. Szczególnie wzruszające są jej wizyty na cmentarzu i rozmowy ze zmarłym mężem, gdyż tylko częściowo dają jej ukojenie, bo nie potrafią zagłuszyć ogromnej tęsknoty za ukochanym. Tak naprawdę jednak tragiczna śmierć Txato ma również wpływ na dalsze życie pozostałych bohaterów. Rozpadają się ich relacje, pojawiają się podejrzenia, strach, podziały, choroba, więzienie. Autor nie unika też problemu tortur oraz fanatyzmu, z jakim młodzi ludzie oddają się powierzonej im misji, ślepo wierząc w potrzebę działania - zabicie człowieka traktują w kategoriach zadania do wykonania. Ukazane zostają mechanizmy, dzięki którym przywódcom ETA udaje się poprzez manipulację zwerbować ochotników gotowych do najgorszych czynów w imię walki o wolność ojczyzny.

Cała powieść przepełniona jest skrajnie różnymi zdarzeniami - z jednej strony codzienne życie mieszkańców małego miasteczka, a z drugiej - konflikt baskijski i kwestia walki zbrojnej. Tak odmienne okoliczności nie pozostają bez wpływu na bohaterów, którym towarzyszą przeróżne emocje. Pojawia się nie tylko nienawiść, cierpienie, nostalgia, ale też czytelnik jest świadkiem niezwykłej, bezgranicznej miłości matki (Miren) do ukochanego dziecka, miłości potrafiącej wybaczyć i usprawiedliwić wszystko, nawet najcięższe zbrodnie. Prezentowane wydarzenia nie są jednak ułożone chronologicznie. Autor często wraca do momentów z przeszłości, co uatrakcyjnia fabułę. Czytelnik tak naprawdę nie wie, co go czeka za chwilę i dlatego z niezwykłą ciekawością odkrywa kolejne strony książki. Doznaje przy tym różnych uczuć - towarzyszą mu złość, niezgoda, lęk, niezrozumienie, aż do ogromnego wzruszenia, kiedy następuje symboliczne pojednanie zwaśnionych kobiet.

„Patria
 to opowieść o z pozoru zwykłych ludziach, jednak zostają oni osadzeni w mrocznym świecie zdominowanym przez błędnie pojmowaną walkę o wolność, gdzie skrajny nacjonalizm mylony jest z patriotyzmem. Choć utwór został napisany prostym językiem, niejednokrotnie niepozbawionym wulgaryzmów, niezwykle silnie przemawia on do czytelnika i skłania go do wielu przemyśleń. Nieszablonowy styl autora oraz ciekawa, choć wcale nie lekka, pełna bolesnych uczuć historia, sprawiają, że książkę czyta się z niezwykłą ciekawością. To doskonała pozycja na zimowe wieczory.




Amelia HL



Książka wydana przez Wydawnictwo





Komentarze